Leopold is inmiddels voor de tiende keer op Lesbos. Zijn eerste keer was in 2018, toen nog als medisch adviseur. “Ik was eigenlijk te oud om als vrijwilliger mee te gaan – de leeftijdsgrens lag op zestig. Na mijn pensioen wilde ik graag mensen hulp bieden die het meer nodig hebben dan wij.” Die leeftijdsgrens werd geschrapt, en inmiddels vormen gepensioneerde artsen enorm waardevolle krachten binnen het team. 

Threes is zo’n vijf keer op Lesbos geweest. Eerst als host, nu in de support crew. “Als je met pensioen gaat kun je ook gaan golven, maar zingeving is belangrijk. Pas als je ook iets voor een ander kunt doen, kun je écht genieten van de luxe van vrije tijd.”

Wat Leopold het meest raakte in zijn eerste jaren bij Stichting Bootvluchteling, was de radeloosheid die hij zag en voelde bij de ernstig getraumatiseerde mensen. “Een man die op de grond ging zitten, omdat hij in gevangenschap nooit hoger dan een meerdere mocht zitten. Een vrouw die zich constant verborg onder een trui, zodat ze niet gezien werd. Iemand die steeds de zee in liep, omdat hij dacht dat hij zijn moeder om hulp hoorde roepen. Zulke gevallen zagen we wel tien keer op een avond.”

De nood was immens – en de middelen beperkt. “Er waren toen alleen groepssessies voor psychosociale hulp. Wachttijden voor een psychiater waren 3 à 4 maanden. Je kunt dan niet helpen, je bent volledig machteloos. Het enige wat we konden doen, was er zijn. Wij zijn vaak de eerste personen die mensen op de vlucht aantreffen die geen misbruik van hen willen maken. Die interesse en aandacht hebben. Die contact maken van mens tot mens.”

“Wat we hebben geleerd van het doen van vrijwilligerswerk? We gaan de wereld niet veranderen. Het is arrogant om dat te denken. We kunnen iemands leven niet veranderen, maar we kunnen wel iets betekenen op individueel niveau. We willen ons steentje bijdragen in de wereld en naar elkaar omzien. Zoals we thuis de buurman een kopje soep brengen als hij ziek is. We kijken met respect naar mensen, maken contact van mens tot mens. Alleen dán werkt het.”

In de afgelopen jaren zagen Leopold en Threes veel veranderen. De situatie in het kamp – Moria versus het huidige Mavrovouni – is anders, en Stichting Bootvluchteling is inmiddels een veel professionelere organisatie geworden. “We zijn beter georganiseerd, werken met een sterk Grieks team dat continuïteit biedt, in aanvulling op het team van steeds wisselende vrijwilligers. Maar de reden waarom we hier zijn is nog steeds dezelfde. Mensen krijgen elders vaak geen adequate zorg, geen tolk, geen respect. Wat zou er gebeuren als Stichting Bootvluchteling er niet zou zijn?”

Hun oproep aan mensen in Nederland is duidelijk. “De verschrikkelijke situatie is uit beeld verdwenen. Als mensen écht willen weten wat er speelt, kunnen ze het weten. Maar veel mensen willen die empathie niet voelen, omdat ze er dan iets mee moeten. Het is makkelijker om weg te kijken. Maar als je het gezien hebt, kun je niet meer níét zien.”

Kijk niet weg! Word nu maandelijkse donateur en steun onmisbare gezondheidszorg voor mensen op de vlucht: https://bootvluchteling.nl/10jaaronderweg/.