Tijdens mijn bezoek loopt het debat in Nederland verder uit de hand. Het geweld rond de voetbalwedstrijd Ajax-Maccabi Tel Aviv heeft een nasleep die misschien nog wel grimmiger is dan het afschuwelijke geweld zelf. Het nieuws dat ik van afstand volg, de toenemend stuitende, kwetsende en polariserende dingen die gezegd en geroepen worden, ervaar ik, vanuit de realiteit van een locatie waar dagelijks mensen aankomen na een gevaarlijke vlucht, bijna als surreëel. Maar ik besef ook dat wat gebeurt aan deze beide zijden van Europa met elkaar verbonden is. In wat misgaat, maar ook in hoe het anders kan. Menselijkheid en rechtvaardigheid zijn sleutelwoorden. Beide vormen kernwaarden in onze hulpverlening. In Griekenland zien we hoe een gebrek hieraan in de opvang van mensen op de vlucht slachtoffers maakt. En ook in Nederland worden we steeds vaker geconfronteerd met slachtoffers van de kille wind die waait.

Vanuit Lesbos bezoek ik met twee teamleden het naastgelegen eiland Chios. Door de gesprekken die we al gevoerd hebben met mensen die op het eiland actief zijn, binnen het kamp en daarbuiten, zijn we voorbereid op wat we aan zullen treffen. Maar eenmaal op Chios blijkt alles nog schrijnender. We bezoeken het kamp, het ziekenhuis, UNHCR, en de handvol organisaties die actief zijn op Chios. 

Een klein, open kamp langs de weg. Vanaf verschillende kanten is er toegang en mensen kunnen vrij naar binnen en naar buiten. Het kamp ligt zo’n acht kilometer buiten de stad. De bus, die slechts af en toe rijdt, valt geregeld uit, is overvol, en verwelkomt mensen uit het kamp niet van harte. Het ziekenhuis is nog verder weg. Een geïsoleerde locatie met nauwelijks voorzieningen in de buurt. In het kamp zelf, dat zwaar verouderd is, is het sanitair kapot en is slechts enkele uren per dag elektriciteit en stromend water beschikbaar. Een deel van de mensen wordt permanent ondergebracht in zogenaamde ‘rubb halls’; grote tenten die deels in compartimenten verdeeld zijn, terwijl andere gewoon een open ruimte zijn. Zonder bescherming, zonder enige privacy.

De gezondheidszorg laat zwaar te wensen over. In het kamp is een medisch team, dat met name uit verpleegkundigen bestaat, aanwezig. Zij zitten met hun handen in het haar: geen artsen beschikbaar, niemand om naar door te verwijzen en geen geld voor vervoer naar het ziekenhuis. Medicatie is er nauwelijks, soms zelfs geen paracetamol, vertelt het hoofd van de verpleegkundigen in het ziekenhuis. En misschien wel het belangrijkste: patiënt en zorgverlener kunnen elkaar door afwezigheid van vertalers niet verstaan. Dat maakt het bieden van zorg ingewikkeld en vaak onmogelijk.

De directeur van het kamp verwelkomt ons liever vandaag dan morgen. Met de vele nieuwe aankomsten is de zorgvraag groot; mensen hebben vaak tijden geen zorg ontvangen. In de eerste plaats is er behoefte aan artsen. Artsen die de tijd hebben om patiënten te zien en horen en die de juiste behandeling kunnen bieden. En vertalers, zodat arts en patiënt elkaar kunnen verstaan. Daarnaast ook medicatie en de mogelijkheid om mensen naar het ziekenhuis te verwijzen. Bij het starten van hulpverlening op een nieuwe locatie komt natuurlijk meer kijken. Een ruimte met inrichting die als kliniek kan dienen. Logistiek en coördinatie vanuit onze basis op Lesbos.

We zijn in gesprek met het Griekse ministerie van Migratie en Asiel. Zij besluit over alles wat er gebeurt in de kampen. Op Chios is in het kamp geen enkele andere ngo aanwezig. Het ministerie geeft aan dat hulp hard nodig is. Over de manier waarop, zijn we in gesprek. Voor ons als Stichting Bootvluchteling is het belangrijk om volgens onze eigen waarden en kwaliteitseisen te kunnen werken. Dat betekent dat de zorg die we bieden voor iedereen in het kamp zo toegankelijk mogelijk is en dat we onze hulp op verantwoorde wijze kunnen bieden. Met menselijkheid en gelijkwaardigheid.

Op voorwaarde dat we hieruit komen met het ministerie, gaan we van start. We doen daarbij een beroep op ons netwerk: vrijwilligers, met bereidheid om te pionieren in deze nieuwe setting, zijn nodig die op Chios willen werken. En, onvermijdelijk, er is geld nodig. Voor vertaling, medicatie, vervoer. Voor huisvesting van het team ter plaatse. Voor een kleine kliniek. 

Komende week bezoeken twee teamleden Leros. Een zuidelijker gelegen eiland, waar net als op Chios, gezondheidszorg voor mensen op de vlucht ontbreekt. Stap voor stap, en als de context en middelen het toestaan, zullen we er zijn voor zoveel mogelijk mensen die Griekenland binnenkomen. 

Wil jij ook bijdragen aan ons werk? Doneer hier!